Fruitplanten vermeerdering door oogenten

Wat is er nodig om te oogenten ?

• Entmateriaal: een goed gegroeide jarige tak met goede ogen.
• Een bewortelde onderstam reeds in de groei is
• Een labeltje om je resultaat te markeren met een watervaste stift
• Een snoeischaar
• Een vlijmscherp entmes
• Bindmateriaal doorzichtige plastic repels (ribonstrip) of flexiband

Plastic repels zijn 1-2 cm breed en 20 cm lang
Flexiband is een 0,6 cm brede en 16 - 18 cm lange, grijs-blauwe, elastische rubber, die na enkele weken uiteen valt onder invloed van het zonlicht, UV-stralen.

Fruitbomen vermeerderen door middel van oogenten (of Chipbudding) is een vrij eenvoudige vorm van enten.
Oogenten is enigszins te vergelijken met het oculeren. Het grote verschil is echter dat je bij het oogenten een stuk hout mee over plaatst.


Tijdstip oogenten:
Er dient voldoende groei aanwezig te zijn en er kan veel wondweefsel gevormd worden. Men verkrijgt dan de grootste boom, op het einde van het volgende groeiseizoen. De onderstammen moeten dan echter reeds in de groei zijn. Dit in tegenstelling bij het gewone enten. Oogenten past men daarom niet toe bij pas geplante onderstammen.

Het beste tijdstip voor oogenten is in juli- augustus en begin september.
Het éénoogenten kan men ook in het voorjaar, april/ mei, toepassen. Het oog kan nog hetzelfde jaar uitgroeien tot maximum 3/4 van zijn lengte maar men krijgt dan wel ongeveer 1/4 minder groei dan bij oogenten in augustus.


Enthout voor het oogenten:
Het enthout dient afkomstig te zijn van gezonde, bij voorkeur virusvrije bomen of struiken. De beste ogen van bladknoppen zitten in het midden van de twijgen.
Bij het toepassen in augustus snijdt men de bladeren tot juist boven de ogen weg. Men moet in het voorjaar beschikken over enthout, dat in de maanden november, december of januari afgeknipt werd en in de koelcel of tegen de noord muur bewaard werd. Zie ook Enten.

De aansluiting tussen oog en onderstam is verreweg het mooist wanneer enthout en onderstam even dik zijn.

Voorbereiding van de onderstammen:
De onderste zijtakken worden verwijderd. De onderstammen moeten actief groeien. Niet op pas geplante onderstammen toepassen.


Aansnijden onderstam:
Op een hoogte van ± 10 cm boven de grond, snijdt men de onderstammen iets schuin naar beneden ongeveer 3 mm diep in. Ongeveer 3 cm hierboven maakt men een tweede snede recht naar beneden. Hierdoor komt het stukje bast los van de onderstam en kan het gemakkelijk verwijderd worden. Men bekomt een omgekeerde "U". Op de onderstam is nu een aansnijding te zien die de vorm heeft van een omgekeerde U. De onderkant van de wond vormt een soort lipje.

Aansnijden van de oogent:
Het enthout wordt op dezelfde manier als de onderstam aangesneden. Bij het enthout wordt een bladknop in de vorm van een omgekeerde "U" gesneden, welke precies op de aangesneden onderstam past. Circa 1.5 cm onder het oog wordt, iets schuin naar beneden, een ongeveer 3 mm diepe snede aangebracht. Vervolgens wordt, vanaf 3 cm daarboven, naar beneden ingesneden tot de eerste snede bereikt is. De oogent die we zo gesneden hebben, past dan precies op de wonde van de onderstam. Beide passen precies op elkaar als onderstam en enthout ongeveer even dik zijn.

Plaatsen oogent op de onderstam:
Als het stukje hout met knop niet in de wond van de stam past kan de uitsparing in de onderstam beter iets ondieper gemaakt worden. Wordt daardoor iets smaller en is, om een goede passing te krijgen, altijd nog wat bij te snijden.  Een te brede wond is niet bruikbaar omdat de cambiumlagen dan geen contact kunnen krijgen. Ten slotte wordt het stukje met het oog, goed aansluitend tegen de lip, op de onderstam geplaatst en vastgebonden.

Aanbinden van de oogent:
Het aanbinden is even belangrijk als het snijden van de oogent ! Het moet zeer nauwkeurig gebeuren: de cambiumlagen moeten goed raken en er mag geen water doordringen. Men gebruikt bij voorkeur doorzichtige plastic repels. Meestal gebruikt men er geen entwas bij. Sommige gebruiken flexiband en gebruiken toch entwas om de grootste wonden dicht te smeren.

De oogent mag tijdens het aanbinden niet verschuiven, de cambiumlagen passen dan niet meer op elkaar. Men begint met aanbinden onder het onderste lipje, zodat de oogent van onder naar boven wordt afgedekt. Bij het oogenten in het voorjaar wordt de knop niet mee ingebonden.

Nazorg:
In het voorjaar lopen goed uitgevoerde enten binnen enkele weken uit. In de zomer verraadt het steeltje een eventuele mislukking door niet los te laten. Na ongeveer vijf weken is het oog aan de onderstam vastgegroeid en kan het bindsel verwijderd worden. Het doorsnijden achteraan moet gebeuren met een scherp mes. Men voorkomt hiermee het ingroeien en insnoeren. Bij mislukking kan men opnieuw enten .


Voordelen van oogenten:
Bij voorjaarsenting krijgt nog hetzelfde jaar een boom van maximum 3/4 van de normale lengte. Men kan ook nog in augustus/september veredelen, waar men normaal met oculeren moet stoppen in augustus. In augustus/september is er meer kans op lukken dan bij de winterentingen. Er is tevens minder kans op afbreken van de enting.

• De cambiumlagen van onderstam en ent worden direct met elkaar in verbinding gebracht, zodat ent en onderstam sneller zullen vergroeien.
• Het oogenten kan worden uitgevoerd zodra de onderstam zich begint te ontwikkelen in het voorjaar tot ongeveer half september.
• Door de inplant van het oog op de onderstam is er nauwelijks sprake van een verdikking op de entplaats.
• Aantastingen van buiten af komen niet voor, omdat de entplaats door de kunstofstrip geheel wordt afgedekt.
• Wanneer in het voorjaar wordt ge-oogent met gekoeld hout dat in de voorgaande herfst werd verzameld dan zal de lengtegroei van het schietend oog ongeveer de helft tot driekwart van de lengte zijn van een éénjarige oculatie maar dan in hetzelfde jaar van oogenten.

Nadelen van oogenten:
Er is veel ervaring nodig bij het snijden. De cambiumlagen moeten bij oogent en onderstam precies over elkaar komen. Nauwkeurig en strak aanbinden is noodzakelijk.

• Met oogenten zal eerst de nodige handvaardigheid moeten worden opgedaan.
• Het aansnijden van ent en onderstam moet precies gebeuren zodat het oog goed past op het uitgesneden gedeelte van de onderstam.
• De ent moet nauwgezet op de onderstam worden gebonden.
• Na de vergroeiing moet het bandje van het oog worden verwijderd.
• Wanneer niet precies en nauwkeurig wordt gewerkt, zijn de resultaten direct minder.